آرایش رک شبکه یکی از جنبه‌های حیاتی در مدیریت زیرساخت‌های فناوری اطلاعات یک ارگان محسوب میشه. نحوه آرایش رک سرور یک مجموعه فعالیت از جمله نظارت، بررسی، مدیریت و پیکربندی رک شبکه رو تحت تاثیر قرار میده و باید به بهترین شکل انجام داده بشه. از طرف دیگه اگر مسئول راه‌اندازی شبکه با نحوه آرایش رک ایستاده و دیواری، آشنا نباشه ممکنه عملکرد کل سرور با مشکلات زیادی مثل خرابی دستگاه‌ها یا افت کیفیت سیگنال‌ها مواجه بشه. بنابراین یک متخصص شبکه باید حتما آموزش آرایش رک سرور رو دیده باشه و بدونه که چطور میشه به بهترین و کارآمدترین شکل یک سرور رو راه‌اندازی کرد. در این مقاله قصد داریم آموزش آرایش رک دیواری و ایستاده رو برای شما ارائه بدیم تا بتونید خودتون این کار رو به شکلی حرفه‌ای و اصولی انجامش بدید.
منظور از ارایش رک شبکه چیست؟
قبل از اینکه بریم سراغ آموزش آرایش رک ایستاده و دیواری، بهتره این موضوع رو شفاف توضیح بدیم که منظور از ارایش رک سرور چیه و اصلا یک استاندارد آرایش رک شبکه مشخص برای این کار وجود داره یا خیر. به طور کلی منظور از آرایش یا چیدمان رک شبکه اینه که بعد از خرید تجهیزات پسیو شبکه و رک، ببینیم که چطور باید این تجهیزات رو داخل یا روی رک نصبشون کرد. یک رک شبکه برای سازماندهی و مدیریت انواع تجهیزات شبکه استفاده میشه. از طرف دیگر با در نظر گرفتن اهمیت کاربرد و قیمت تجهیزات شبکه این وسیله باید امنیت فیزیکی اونا رو تامین کنه. همچنین رک باید تجهیزات داخلش رو خنک نگه داره تا کارکردشون افت پیدا نکنه.
با در نظر گرفتن تمامی این وظایف رک، نصب رک به شکل اصولی و بر اساس استانداردهای رک شبکه خیلی مهمه. یعنی شما باید رک رو به بهترین شکل نصب کرده و تجهیزات داخلش رو به درستی بچینید. منظور از ارایش رک سرور دقیقا همین چیدمان تجهیزات هست. تجهیزات داخل رک باید طوری چیده بشن که هم امنیت و حفاظتشون تامین بشه، هم مدیریت و نظارتشون راحت باشه و هم قابل دسترسی باشند. در صورتی میشه همه‌ی این امکانات رو فراهم کرد که با نحوه آرایش رک شبکه آشنا باشید.
این نکته رو هم در نظر بگیرید که نحوه آرایش رک دیواری و ایستاده تفاوت چندانی با هم نداره و هر دو این رک‌ها باید طبق یکسری استاندارد مشخص چیده بشن. با استفاده از این آموزش آرایش رک شبکه شما می‌تونید رک رو به درست‌ترین روش بچینید تا هم احتمال آسیب رسوندن به سرور به حداقل برسه و هم ایمنی کارکنان مراکز داده رو تامین کنید.
برای آرایش رک سرور به چه چیزهایی نیاز داریم؟
وقتی که صحبت از چیدمان رک شبکه میشه، شما باید به هر چیزی فکر کنید؛ از خرید و قیمت رک شبکه گرفته تا تمامی متعلقاتی که نیاز دارید. یعنی شما باید قبل از هر چیز مشخص کنید که قصد خرید رک ایستاده رو دارید یا خرید رک دیواری. البته ممکنه شما قصد نصب کردن یک رک DVR یا مینی رو داشته باشید. در هر حال به یکسری از تجهیزات نیاز خواهید داشت. بعضی از این تجهیزات مثل پچ پنل فقط برای رک‌های بزرگ یعنی رک دیواری و ایستاده استفاده میشن. اما بعضی دیگه مثل نگهدارنده و مدیریت کابل برای هر نوع رکی لازمه. در ادامه تجهیزات لازم برای آرایش رک سرور رو با هم بررسی می‌کنیم.
پچ پنل
خرید پچ پنل شبکه به شما کمک می‌کنه که اتصالات کابلی‌تون رو به شکلی منظم با صرفه‌جویی در فضا و همین‌طور چگالی انواع کابل شبکه نصب کنید. استفاده از پچ پنل این مزیت رو هم داره که با یک سیستم کابل‌کشی ساختار یافته هزینه‌های تعمیر و نگهداری رک رو کاهش میدید. از طرف دیگر خطاهای نصب و پیکربندی شما به حداقل می‌رسه. معمولا برای رک‌های دیواری و ایستاده که حجم کابل‌کشی زیاد میشه، شما نیاز به پچ پنل دارید.
نگهدارنده کابل افقی
یکی از تجهیزات کاربردی برای مسیریابی منظم و مناسب کابل و پچ کورد شبکه، نگهدارنده کابل افقی هست. خرید این تجهیزات برای آرایش رک شبکه باعث میشه که کابل‌ها در برابر هر آسیبی محافظت بشن. یک نگهدارنده کابل افقی بین پچ پنل و سوئیچ قرار می‌گیره و از پچ کوردها محافظت می‌کند. همچنین شما می‌تونید این وسیله رو برای ایجاد مسیرهایی بین رک‌ها به کار ببرید. از این نگهدارنده‌ها در بعضی از مدل‌های رک مینی و DVR هم میشه استفاده کرد.
نگهدارنده کابل عمودی
مدیریت کابل عمودی از فضای اضافه کناره‌ها برای مدیریت سیم‌های برق و شبکه متصل به پورت‌های شبکه یا پاور ماژول در رک استفاده می‌کنه. شما می‌تونید به راحتی قطورترین کابل‌هاتون رو هم از طریق این تجهیزات هدایت کنید. مزیت نگهدارنده‌های کابل عمودی اینه که میشه در پشت رک هم اونا رو نصب کرد تا فضای داخلی رک مسدود نشه.
بست کمربندی و لیبل کابل
دو وسیله مهم برای آرایش رک که به شما کمک می‌کنه مدیریت کابل‌ها رو به خوبی انجام بدید، بست‌های کمربندی و لیبل‌ها هستند. متاسفانه خیلی از افراد نقش این دو وسیله رو نادیده می‌گیرند. اما شما می‌تونید با دسته‌بندی و برچسب‌گذاری روی کابل‌ها اونا رو خیلی راحت از هم تفکیک کنید. این کار باعث میشه شناسایی و عیب‌یابی کابل‌ها راحت‌تر بشه. ضمن اینکه در فضا صرفه‌جویی شده و آسیب به کابل‌ها به حداقل می‌رسه.
اقدامات قبل از آرایش رک
قبل از آرایش رک سرور، باید حتما به این نکات توجه کنید. اول از همه اینکه شما می‌تونید یک رک سفارشی بخرید. یعنی یک رک که با ابعاد و آپشن‌های سفارشی مشتری طراحی شده باشه. یا اینکه یک رک از پیش ساخته شده مطابق نیازتون پیدا کنید. با انتخاب بعضی از برندها مثل خرید رک HPI یا رک الگونت شما می‌تونید از تنوع زیادشون استفاده کرد و بهترین و مناسب‌ترین گزینه رو پیدا کنید. اگر به دنبال راه‌اندازی سریع و ساده هستید، بهترین گزینه همون رک‌های آماده هستند. این رک‌ها معمولا با ابعاد استاندارد و متناسب با انواع تجهیزات شبکه ساخته میشن؛ اما، براساس برند، اندازه و ویژگی‌هاشون ممکنه تفاوت قیمت داشته باشند. مثلا قیمت رک HPA نسبت به بعضی برندهای دیگر کمی گرون‌تره که خب این مسئله به خاطر کیفیتش هست.
نکته‌ی بعدی انتخاب سایز رک هست. اگر تصمیم گرفتید یک رک آماده یا سفارشی بخرید، در هر حال باید ابعادش رو مشخص کنید. رک شما باید بر اساس دو فاکتور ابعادش تعیین بشه؛ یک حجم تجهیزات و دو فضای نصب. سایز رک باید کمی بیشتر از تعداد تجهیزاتی باشه که داخلش قراره نصب بشن. چرا که ممکنه در آینده تجهیزات دیگری هم اضافه بشه.
نکته سوم خرید انواع متعلقات رک هست. برای آرایش رک بهتر، شما می‌تونید از این متعلقات رک شبکه کمک بگیرید. مثلا بلانک پنل جلوه‌ی بهتری به رک شما میده و فضاهای خالی رو به خوبی پر می‌کنه. همچنین لایت پنل می‌تونه دید بهتری از داخل شبکه برای شما ایجاد کنه تا بتونید بهتر تجهیزات داخل رک رو رصد کنید.
برای آرایش رک سرور به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
نحوه آرایش رک شبکه از سه جنبه باید بررسی بشه؛ پیکربندی، نصب و نظارت. شما باید رک رو به شکلی بچینید که:
- تجهیزات دچار هیچ نوع آسیبی نشن؛
- بهترین حفاظت از تجهیزات به عمل بیاد؛
- به راحتی بشه به تجهیزات دسترسی داشت؛
- نظارت تجهیزات به خوبی انجام بشه؛
- امکان تعویض یا گسترش رک در آینده امکان‌پذیر باشه؛
- رک ظاهر مرتبی داشته باشه؛
- تجهیزات داخلی رک به خوبی قابل تفکیک و شناسایی باشند؛
- حفظ امنیت تجهیزات به خوبی انجام بشه؛
چیزی که برای این کار اهمیت داره اینه که یک برنامه‌ریزی درست با جزییات کامل انجام بدید. شما باید بهترین محل برای هر کدام از تجهیزات رو مشخص کنید. این لوازم باید در جایی امن و حفاظت شده نصب بشن و مطمئن بشید که عملکرد این تجهیزات تحت هیچ شرایطی مختل نخواهد شد. با توجه به موارد گفته شده، بهتره موقع چیدمان رک نکات زیر رو در نظر داشته باشید:
طراحی رک
یکی از مهم‌ترین نکات، طراحی و برنامه‌ریزی برای رک شبکه هست. شما باید یک طرح اولیه از رک و تجهیزات داخلش بکشید یا با استفاده از نرم‌افزارهای موجود ترسیم کرده و یکی یکی مواردی که باید رعایت بشن رو روی طرح پیاده کنید. در طرح یا اصطلاحا دیاگرام رک شما باید چیدمان تک تک تجهیزات و ترتیب قرار گرفتن آن‌ها در رک رو مشخص کنید. این کار باعث میشه که شما تجهیزات رو در بهترین مکان قرار بدید و در آینده کمترین جابجایی رو داشته باشید. این کار رو می‌تونید از طریق ابزارهای موجود انجام بدید. با استفاده از این ابزارها اندازه‌گیری‌های شما هم خیلی دقیق‌تر میشه و کیفیت کار بالا میره. از بهترین ابزارها میشه LUCIDCHART رو معرفی کرد. این ابزار به طراحی، تجزیه و تحلیل و پیاده‌سازی بهینه‌ی یک رک سرور کمک زیادی می‌کنه.
انتخاب مکان نصب تجهیزات
یکی از نکاتی که خیلی برای ارایش رک شبکه اهمیت داره؛ انتخاب مناسب‌ترین مکان برای نصب تجهیزات هست. چند نکته رو باید موقع نصب تجهیزات داخل رک در نظر بگیرید:
- نصب تجهیزات باید به شکلی باشه که امنیت دستگاه و رک به خطر نیفته.
- تجهیزات پراستفاده در قفسه‌های بالایی و میانی باشند تا دسترسی بهشون راحت باشه.
- در قسمت‌های میانی بهتره پچ پنل‌ها و تجهیزاتی که نیاز به بررسی و دقت بیشتری دارند قرار بگیرند تا دید بهتری داشته باشند.
- تجهیزات سنگین در قسمت‌های زیرین قرار بگیرند تا خطر سقوط تجهیزات یا ریختن رک به حداقل برسه.
- تجهیزاتی که زود داغ میشن و حرارتشون زیاده در قسمت‌های بالاتر نصب بشن.
- چیدمان تجهیزات به شکلی باشه که حداکثر فضای خالی بین قفسه‌ها ایجاد بشه.
- چیدن سوئیچ شبکه و پچ پنل به شکل یکی در میان باشه و بین اونا از نگهدارنده‌های افقی استفاده کنید.
- تجهیزات پردازش بالا و داغ‌تر در نزدیکی فن رک باشند.
- بین تجهیزات شبکه از سینی رک و بلانک پنل‌ها استفاده کنید.
- یک شیت طرح رک بسازید و تمامی اطلاعاتی که بعدا به شناسایی اجزا و پیکربندی‌هاشون کمک می‌کنه به همراه تاریخ نصب و سرویس و بروزرسانی تجهیزات رو داخلش ثبت کنید.
موقع نصب تجهیزات شبکه حتما به محل قرارگیری فن رک توجه کنید و اگر لازم بود باز هم فن و سینی رک اضافه کنید.
سیستم تهویه و خنک‌سازی
یکی از مهم‌ترین عوامل در هنگام آرایش رک سرور، توجه به سیستم خنک‌سازی و تهویه در رک هست. در واقع با در نظر گرفتن اهمیت این مسئله، میشه گفت اولین چیزی که باید بهش توجه بشه، همین خنک‌سازی و تهویه است. شما باید جوری تجهیزات رو داخل قفسه‌ها بچینید که هوا به راحتی داخل رک چرخش کنه و هوای گرم و سرد با هم ترکیب نشه. جریان هوای خوب باعث افزایش کارایی، خنک کنندگی و پیشگیری از خطر آتش‌سوزی میشه. برای رسیدن به این هدف باید فضای آزاد بیشتری داشته باشید تا جریان هوا بیشتر و بهتر بشه. وجود فن رک اضافه می‌تونه خیلی کمک‌کننده باشه. همچنین تجهیزات رو نباید در معرض گرمای خارجی مثل نور خورشید قرار داد. مدیریت کابل‌ها هم در جلوگیری از مسدود شدن جریان هوا و ایجاد هوای خنک خیلی تاثیر دارند.
مدیریت کابل
بدون اغراق میشه گفت سخت‌ترین و پراهمیت‌ترین مسئله در آرایش رک شبکه، مدیریت کابل‌هاست. هر چقدر که تجهیزات داخل رک و شبکه بیشتر میشن، به تعداد کابل‌ها هم اضافه میشه. شما باید این کابل‌ها رو به شکل دسته‌بندی شده داخل رک هدایت کنید. این کار چند دلیل داره؛ اول اینکه کابل‌ها به شکل منظمی داخل رک قرار می‌گیرند و بهم ریخته به نظر نمی‌رسن. دوم جلوگیری از پارگی و قطعی و کلا آسیب دیدن اون‌هاست. دلیل بعدی شناسایی و مدیریت بهتر کابل‌هاست و در نهایت دسته کردن کابل‌ها باعث صرفه‌جویی در فضا و تهویه‌ی بهتر هوای داخل رک میشه.
برای دسته‌بندی و مدیریت کابل‌ها شما چندین وسیله رو می‌تونید به کار ببرید. اول نگهدارنده‌ها هستند که به شما اجازه میدن به شکل افقی یا عمودی کابل‌ها رو در بخش‌های میانی یا کناری رک هدایت کنید. این نگهدارنده‌ها از کابل هم در برابر آسیب‌های فیزیکی محافظت می‌کنه. ابزار دیگر بست کمربندی هست که کابل‌ها رو به شکل دسته‌ای و مرتب نگه می‌داره. و در نهایت برچسب‌های کابل هستند که به شناسایی و تفکیک کابل‌ها از همدیگه خیلی کمک می‌کنند.
حرف آخر
آرایش رک سرور یکی از مهم‌ترین اقداماتی هست که موقع راه‌اندازی یک شبکه باید انجام بشه. در گذشته آرایش رک چندان کار ساده‌ای نبود؛ اما، امروزه با وجود استانداردهای یکسان و تجهیزات جانبی متنوع این کار بسیار ساده شده است. با این حال نحوه آرایش رک شبکه به تخصص و توانایی نیاز دارد و شما باید نکات زیادی را در نظر بگیرید. توجه به مکان نصب تجهیزات، تامین سیستم تهویه و خنک‌سازی و همین‌طور مدیریت کابل‌های داخل همگی جزو دستورالعمل‌های آرایش رک شبکه هستند. در این آموزش آرایش رک شبکه سعی کردیم مهم‌ترین نکات رو برای شما ارائه دهیم تا بتوانید بر اساس این اصول یک رک کارآمد و منظم طراحی کنید.
سوالات متداول
شما می‌توانید بعضی تجهیزات رو به شکلی قرار دهید که به طرف سمت دیگر رک باشند؛ اما، این کار هیچ دلیل منطقی ندارد. ضمن اینکه بررسی دستگاه‌ها در یک جهت خیلی ساده‌تر بوده و داغ شدن وسیله هم تاثیری روی دیگر وسایل ندارد.
خیر این وسیله الزاما نیاز نیست؛ اما؛ به مدیریت بهتر کابل‌ها و دستگاه‌ها خیلی کمک می‌کند. ضمن اینکه عیب‌یابی، نگهداری و گسترش شبکه نیز با پچ پنل بسیار ساده‌تر خواهد بود.
اغلب تجهیزات شبکه به شکلی ساخته می‌شوند که تهویه‌ی درستی از کناره‌ها داشته باشند و در ایجاد فاصله بین یونیت‌های رک نیز مسئله تهویه در نظر گرفته شده؛ بنابراین نیازی نیست که فاصله‌ی اضافه‌ای بین تجهیزات رک قرار دهید.
